Terapia FDM Bielsko Biała | Małe Kozy

Główne założenia modelu FDM

FDM (ang. Fascial Distortion Model) jest modelem pracy na powięzi stworzonej przez dr Typaldosa w latach 90 ubiegłego wieku. Model oparty jest na sześciu podstawowych typach dystorsji powięziowych, które dają charakterystyczne objawy i pacjent gestykuluje je w specyficzny sposób.

Można wyróżnić dystorsje:

• TB- Triggerband

• CD- dystorsja Kontinuum

• CyD- dystorsja cylindryczna

• HTP- przepuklina punktu spustowego

• FD (uFD, rFD)- dystorsja foldingowa (unfolding, refolding)

• TF- fiksacja tektoniczna

W modelu FDM każdy uraz jest rozpatrywany przez subiektywne dolegliwości pacjenta, jego język ciała, mechanizm powstania urazu i obiektywne wnioski terapeuty.

Pozwala to stworzyć sensowną diagnozę, która będzie mieć praktyczne zastosowanie w terapii.

Postępowanie terapeutyczne jest dobierane indywidualnie do pacjenta i jest zależne od konkretnych dystorsji powięziowych. Należy zauważyć, że każda z dystorsji jest odwracalna. Po zastosowaniu odpowiedniej techniki z adekwatną siłą powodującą odkształcenie powięzi dystorsje zanikają.

Powięź, co to takiego?

Powięź to struktura zbudowana z tkanki łącznej znajdująca się w całym ciele, której zadaniem jest utrzymywać ciało w jedności. Występuje w wielu formach, takich jak ścięgna, więzadła, troczki, rozcięgna, torebki stawowe czy przegrody mięśniowe.

Jest wysoce unerwiona i bierze udział w odbieraniu bólu oraz czuciu głębokim (propriocepcji). Posiada około 80% wolnych zakończeń nerwowych i mechanoreceptorów. Posiada właściwości koloidalne i lepkosprężyste. Przekazuje ona do mózgu informacje o położeniu, ruchu, napięciu i bólu. Powięź pełni również funkcje ochronne podczas poruszania się, jej elastyczne właściwości zapobiegają nadmiernym deformacjom podczas obciążeń.

Rodzaje powięzi

• Taśmowa- pełni funkcję ochronną dla stawów, tułowia i kończyn. Dodatkowo chroni naczynia krwionośne i tkanki przed działaniem sił prostopadłych. W niej powstają zniekształcenia typu TB i CD.

• Spiralna- otacza całe kończyny, tułów, plecy, naczynia krwionośne i narządy. W niej formują się dystorsje cylindryczne. Jej zadaniem jest ochrona tkanek miękkich przed siłami trakcyjnymi i kompresyjnymi.

• Fałdowa- zawiera przegrody międzymięśniowe i błony międzykostne (tj. płaszczyzny tkanki powięziowej zdolne do fałdowania). Jej zadaniem jest ochrona stawów przed siłami trakcyjnymi i kompresyjnymi. W niej powstają dystorsje typu FD.

• Gładka- utrzymuje nawilżenie stawów i tkanek, co pozwala ślizg jednej struktury powięzi po drugiej. W niej formują się dystorsje powięziowe typu TF.

Jak wygląda diagnostyka wg FDM?

Diagnostyka w modelu FDM składa się z czterech filarów:

1. mowy ciała pacjenta- wizualnej gestykulacji,

2. subiektywnego opisu dolegliwości,

3. mechanizmu powstania urazu,

4. obiektywnych wyników badań (palpacji, testów klinicznych, badań laboratoryjnych czy obrazowych)

Na podstawie wszystkich wymienionych wyżej filarów terapeuta jest w stanie określić z jakimi dystorsjami powięziowymi ma do czynienia u danego pacjenta. Warto podkreślić, że u jednej osoby może ich występować kilka. Testy kliniczne jakie wykorzystywane są w modelu FDM to proste do wykonania i powtórzenia ruchu.

Bardziej niż na pojedynczej strukturze skupiają się tu na funkcjonalnym ruchu globalnym (ponieważ organizm nie funkcjonuje jako osobna struktura anatomiczna)

Typy dystorsji powięziowych

Triggerband (TB)

Triggerband to dystorsja powięziowa powstała na skutek urazu pęczków powięzi. Prawidłowa struktura przestrzenna powięzi taśmowej przebiega w sposób podłużny, dlatego cechują się one duża wytrzymałością w tym kierunku. Włókna powięzi taśmowej umocnione są mostkami poprzecznymi, które utrzymują ją w zbitym i elastycznym szyku, przez co może ona ochraniać różne okolice ciała przed siłami rozciągającymi. W związku z tym najczęściej do uszkodzeń powięzi taśmowej dochodzi podczas zadziałania zewnętrznej siły ścinającej z dodatkową komponentą skrętną.

W skutek bezpośredniego urazu bądź sumowania się mikro przeciążeń powięź taśmowa zostaje skręcona, rozdzielona lub porwana. Rozwarstwienie to może ulegać stopowemu powiększeniu podczas wykonywania czynności codziennych przez które pasma tkanki łącznej ulegają naprzemiennemu rozciąganiu i kurczeniu.

Typaldos wyróżnił sześć możliwych form dystorsji TB:

• skręcenie

• zgniot

• węzeł

• groszek

• ziarno soli

• fale

Przepuklina punktu spustowego (HTP)

Przepuklina punktu spustowego to uwypuklenie tkanki przez sąsiadujące poziomy powięzi do innego jej obszaru. Jest rzadko spotykana w kończynach. Najczęściej pojawia się w rejonie tułowia. HTP przypomina gąbczaste kulki, wielkości migdałów.

Przepukliny punktu spustowego są odpowiedzialne za szeroki zakres bolesnych dolegliwości, m.in.:

• bóle karku,

• bóle ramion,

• kolki nerkowe,

• bóle brzucha czy pośladków.

Schemat dystorsji TB

https://afdma.com

TB w stanie ostrym ulega rozwarstwieniu bądź skręceniu co prowadzi do skrócenia pasma powięzi. W stanie przewlekłym dodatkowo wokół miejsca objętego urazem, pomiędzy nieprawidłowo ułożonymi pęczkami, powięzi pojawiają adhezje (tzw. zrosty). Adhezje powstają w skutek wytwarzania przez fibroblasty nowych włókien kolagenowych przyłączających mostki poprzeczne do innej powięzi.

TB w stanie ostrym ma cztery możliwości rozwoju:

• może wyleczyć się prawie natychmiastowo po zastosowaniu techniki na TB z odpowiednią siłą docisku

• może powoli regenerować się samodzielnie, bez pomocy terapeuty (połączenia krzyżowe połączą się ze sobą w sposób prawidłowy)

• może się nie regenerować (uraz będzie się utrzymywać, a z powodu wysiłku fizycznego połączenia poprzeczne nie będą się łączyć)

• może stać się TB w stanie przewlekłym, gdzie doszło do nieprawidłowego połączenia wiązań poprzecznych.

Dystorsja TB może powodować opuchliznę nad miejscem powstania urazu w skutek blokowania odpływu limfy. Dodatkowo powodować może znaczne zmniejszenie odżywiania tkanek umieszczonych pod nią.

Objawami towarzyszącymi dystorsji TB są:

• palący, ciągnący ból wzdłuż jej przebiegu

• zmniejszenie bądź utrata ruchomości danego obszaru

• zmniejszenie siły mięśniowej i koordynacji

• nocne bóle

• ból i dyskomfort pojawiający się w długotrwałym spoczynku, który zmniejsza się podczas wprowadzenia ruchu.

Terapia TB polega na rozprostowaniu skręconych włókien i wygładzeniu powstałej zmarszczki. Często opracowanie TB jest bolesne dla pacjenta, jednak w leczeniu istotny jest mocny docisk, gdyż przy zbyt lekkim dystorsja ta nie ulegnie odkształceniu. Podczas terapii ból może przemieszczać się wzdłuż pasma powięziowego.

Schemat dystorsji TB w fazie ostrej i przewlekłej

Typaldos S., 2002. FDM Clinical and Theoretical Application of the Fascial Distortion Model Within the Practice of Medicine and Surgery. Orthopathic Global Health Publications.

Dystorsja cylindryczna (CyD)

Dystorsja cylindryczna polega na nałożeniu się na siebie powięzi cylindrycznej przypominającej skręcone spirale czy zwoje. Może to powodować powstanie ograniczenia ruchomości, a także powodować niespecyficzne objawy podobne do objawów neurologicznych, których nie można wywołać lub wzmocnić palpacją.

Dystorsja cylindryczna cechuje się różnymi objawami:

• bólem z efektem zacisku opaski

• bólem odczuwanym głęboko w tkankach

• dużym nasileniem bólu czy dyskomfortu

• swędzeniem drętwieniem.

Wyróżnić można dwa mechanizmy, powodujące zniekształcenia na powięzi cylindrycznej:

• działanie siły skręcającej i trakcyjnej, które oddzielają spirale od siebie,

• działanie siły skręcającej i kompresyjnej, które powodują nakładanie się spirali na siebie.

Z powyższych mechanizmów często wynikają stany, które powszechnie nazywamy zespołem cieśni nadgarstka, słabymi mięśniami, nadwyrężeniami ramion czy skurczami dolnej części pleców.

W terapii CyD najlepiej sprawdzają się:

• odpowiednie techniki manualne (squeegee, technika podwójnego kciuka)

• bańki w ruchu

• mata igłowa

• flossband

Schemat dystorsji CyD

https://afdma.com

Dystorsja Kontinuum (CD)

Dystorsja Kontinuum to zmiana strefy przejściowej pomiędzy tkankami miękkimi a tkanką kostną. Powstaje gdy strefa przejściowa między więzadłem, ścięgnem lub inną strukturą powięziową a kością traci zdolność do strukturalnej odpowiedzi na siły zewnętrzne.

Siła jednokierunkowa, która działa na jedną część strefy przejściowej działa w tym samym czasie co siła wielokierunkowa, na drugą część tej strefy. Powoduje to podzielenie strefy przejściowej na część kostną i więzadłową. Jeśli jedna z tych sił jest wystarczająco mocna może spowodować wysunięcie fragmentu tkanki kostnej w kierunku więzadła.

Powstała nierównowaga w strefie przejściowej między kością a więzadłem zaburza funkcję więzadła (którego część włókien jest sztywna, a reszta elastyczna) i przekazuje do mózgu nierównomierną informację sensoryczną, która jest interpretowana jako ból.

Najczęstszymi objawami dystorsji są:

• punktowy ból

• utrata siły i koordynacji

• ruchomość w jednym kierunku

• obrzęk

Można wyróżnić dwa rodzaje dystorsji CD:

• w ewersji (ECD)- część strefy przejściowej utknęła w konfiguracji kostnej i komponenty kostne nie mogą przesunąć się ze strefy przejściowej do kości,

• w inwersji (ICD)- część strefy przejściowej utknęła w konfiguracji więzadłowej i komponenty kostne nie mogą przesunąć się z kości do strefy przejściowej.

Schemat dystorsji HTP

https://afdma.com

Schemat dystorsji CD

https://afdma.com

Schemat dystorsji FD

https://afdma.com

Dystorsja Foldingowa (FD)

Dystorsja foldingowa to trójwymiarowa zmiana poziomu powięzi fałdowej powiązana z bólem głęboko w stawie. Powstaje gdy powięź w stawie lub wokół niego zostaje zniekształcona przez siły rozciągające lub ściskające. Zmniejsza to zdolność powięzi do ochrony przed urazami spowodowanymi ciągnięciem lub pchaniem.

FD z reguły nie ogranicza ruchomości i nie można go sprowokować przez ucisk.

Model FDM wyróżnia dwa podtypy zniekształceń:

• unfolding (uFD)

• refolding (rFD)

Unfolding pojawiają się, gdy na staw działa siła trakcyjna i skręcająca. Prawidłowo działająca powięź rozwija się, skręca i ponownie się zwija. Uraz typu uFD odpowiada za brak możliwości ponownego prawidłowego złożenia się powięzi.

Refolding ma miejsce, gdy powięź zakleszczy się lub ulegnie zbyt dużej kompresji, a następnie nie potrafi się całkowicie rozłożyć.

Tektoniczna Fiksacja (TF)

Tektoniczna fiksacja to fizjologiczna zmiana, w której powierzchnie powięzi utraciły zdolność do prawidłowego ślizgu. Samo unieruchomienie następuje wtórnie do utraty przepływu mazi stawowej między dwoma strukturami. Przy mniejszym przepływie mazi stawowej przez staw powięź traci zdolność odpychania sąsiedniej tkanki i zamiast tego przyciąga ją.

Skutkami TF jest m.in.:

• utrata ruchomości stawu

• sztywność

• uczucie sklejenia

Gdy zablokowane struktury zostaną poruszone, niektóre tektoniczne fiksacje są natychmiast usuwane (dotyczy to szczególnie stawów międzywyrostkowych). W przypadku długotrwałych zmian wymagane jest odbycie większej ilości zabiegów by osiągnąć zamierzony efekt leczniczy.

Celem w terapii TF jest:

• korekta zniekształceń powięziowych (szczególnie TB i FD),

• zwiększenie przepływu mazi stawowej

• zainicjowanie ruchu ślizgu i powiększenie zakresu ruchomości poprzez

• zmuszenie unieruchomionych powierzchni stawowych do ślizgu

W pierwszej kolejności odtwarzana jest ruchomość stawu, natomiast wtórnie zwiększa się produkcja mazi stawowej.

Schemat dystorsji FT

https://afdma.com

Polecane źródła

1. Typaldos S. FDM Clinical and Theoretical Application of the Fascial Distortion Model Within the Practice of Medicine and Surgery. Orthopathic Global Health Publications, Brewer ME 2002.

2. Struzik A, Gutowska A. FDM – metoda Typaldosa. Gabinet Fizjoterapeuty 2015; 6: s. 57-59.

3. Struzik D. Model zniekształcenia powięzi według Stephena Typaldosa D.O. FDM Akademia Polska, Mikołów 2019.

4. Struzik D. Terapia Fascial Distortion Model (FDM) w praktyce fizjoterapeuty. Praktyczna fizjoterapia i rehabilitacja 2020; 113: 65-69.

Pierwsza wizyta?

Bez obaw, zobacz jak się do niej przygotować i czego możesz się spodziewać przychodząc do naszego gabinetu.

Może Cię zainteresować